Erken Çocukluk ve Duyu Bütünleme
Yaşamın ilk yedi yılında çocuk, vücudunu ve çevresindeki dünyayı algılamayı ve bu dünyada etkili bir biçimde ayağa kalkıp hareket etmeyi öğrenir. Değişik seslerin ne anlama geldiğini ve nasıl konuşacağını öğrenir. Sayısız mobilya, kıyafet, ayakkabı, sofra eşyaları, oyuncaklar, kalemler ve tabi ki insanlarla beraber bu gezegenin fiziksel kuvvetleri ile nasıl etkileşime gireceğini öğrenir. Bunların her biri, çocuğa bir miktar duyusal bilgi sağlar ve çocuğun bu bilgiyi kullanması ve etkili bir şekilde iletişime geçebilmesi için duyu bütünlemeyi geliştirmesi gerekir.
Duyu bütünleme işlevleri, doğal bir düzeyde gelişir ve her çocuk aynı temel sırayı takip eder. Bazı çocuklar daha hızlı, bazılarıysa daha yavaş gelişir, ama hemen hemen hepsi aynı yolu izler. Duyu bütünleme gelişiminin normal sırasından daha fazla miktarda sapan çocuklar, sonrasında hayatın diğer alanlarında zorlanma eğiliminde olur. Her çocukta gördüğümüz belirli temel ilkeler vardır.
En temel ilke, organizasyonla ilgilidir. Hayatın ilk yedi yılında gerçekleşen çoğu aktivite; duyuları, sinir sisteminde organize etme işleminin parçasıdır. Çocuklar duyuları deneyimledikçe; aşamalı olarak bunları beyininde organize etmeyi öğrenir ve ne anlama geldiklerini fark eder. Belirli duyulara dikkatini vermeyi ve diğerlerini dikkate almamayı öğrenir. Bebeklikte sakar ve sarsak olan hareketler, çocuklukta daha düzgün ve net bir hal alır. Duyularını organize ederek, duyuları üzerinde kontrol kazanır ve böylece daha uzun süre organize kalmayı öğrenir.
Tüm bunlar erken dönemde çocukların etkin bir şekilde katılabileceği çoklu duyusal yaşantıların önemini ortaya koymaktadır. Bu nedenle erken dönemde beyin ve öğrenme ilişkisi, duyusal sistemlerin gelişimi ve rolü, erken dönemde çoklu duysal deneyimler ve etkin duyusal katılım çalışmalarının, çocukların gelişimi ve öğrenmesi açısından öneminin anlaşılması oldukça önemlidir. Bu süreçte çoklu duyuya odaklanan eğitim uygulamaları ile öğrenme sürecinin yapılandırılmasının çok daha etkili olacağı söylenebilir.
Duyu bütünleme terapisi; doğru, adaptif ve işlevsel cevapları açığa çıkarmak maksadıyla, bireye göre planlanıp uygulanan özel programlar ve duyusal olarak zenginleştirilmiş interaktif eğlenceli oyun ve farklı etkinliklerden oluşan bir müdahale şeklidir.
Ergoterapist, Ayseli Yaşar