Duyu Bütünleme Nedir?
Duyu bütünleme, kişinin vücudu ve dış çevreden gelen duyusal bilgileri, vücudu etkin bir şekilde kullanmayı imkan verecek şekilde işlemlediği nörolojik bir süreçtir. Çocuklar dünyaya geldiklerinde birçok nesneyle etkileşim halinde bulunarak ve çocuklukları süresince birçok zorluğa vücutlarını ve beyinlerini adapte ederek duyu bütünlemeyi geliştirirler. Beynin duyu bütünleme kapasitesi çevrenin taleplerini karşılamaya yeterli olduğunda çocuğun cevabı yeterli, yaratıcı ve tatmin edicidir. Çocuklar zorlukları efektif olarak deneyimlediklerinde (cevap oluşturabildiklerinde) bundan keyif alırlar. Uygun cevapları oluşturamayan çocuklar davranışlarını, öğrenmelerini, sosyal etkileşimlerini, ve günlük aktivitelere katılımlarını etkileyen duyusal bilgiyi entegre etme zorlukları yaşarlar.
Bu nedenle duyu bütünleme konsepti sıkça kullanılan bir yaklaşım haline gelmiştir. Buradan hareketle, duyu bütünleme çocuğun fiziksel, sosyal ve işlevsel etkinliklere aktif, bireyselleştirilmiş ve uyaran açısından zengin deneyimleri kullanarak katılımını teşvik etmektedir. Bu deneyimler, ileride gelişimi destekleyecek ve iyileştirecek gelişimsel olarak uygun etkinliklere katılım için zemin hazırlamaktadır.
Zenginleştirilmiş duyusal fırsatlar sağlamanın ve çocuğun motivasyonuna uygun zorlukta duyusal-motor aktiviteler ile uyarmanın, çocukta hem nörolojik hem de davranışsal değişimlere neden olarak daha yüksek seviyede adaptif cevapların açığa çıkmasını ve çocuğun günlük yaşamdaki zorluklarla başetmesi daha çok göze almayı sağlayacağı öngörülmektedir. Adaptif cevaplar; gelişen karmaşık beceri ve yetenekler sayesinde, kişinin çevrenin ve durumun taleplerine uygun oluşturduğu başarılı yanıtları anlamına gelmektedir.
Duyu bütünleme sürecinde, vücuttan ve çevreden alınan duyusal bilgilerin işlemlenmesi, organize edilmesi, bütünlenmesi adaptif yanıtların aksiyon ve interaksiyonu ile sağlanır. Duyu bütünleme kişinin adaptif etkileşimler yoluyla duyusal bilgiyi sağlaması, sıralaması, organize etmesi ve yorumlanmasını içeren dinamik bir süreçtir.
Ergoterapist, Ayseli Yaşar